Cribroheros rhytisma (LÓPEZ1983)
Cribroheros, deze naam is afgeleid van het Latijnse naamwoord crībrum, wat betekend zeef. Crībrō zelf betekend te ziften of zeef. Heros, is held in het latijn. Deze naam is dan ook een toespeling op de manier van foerageren.
“Rhytisma” refereert aan de grote oogvormige vlekken op de flanken.
López S. 1983. A new species of cichlid fish, Cichlasoma rhytisma from the Rio Sixaola drainage, Costa Rica. Universidad de Costa Rica, Rev. Biol. Trop. 31 (1) : p 133-132.
Bussing, W.A., 1998. Freshwater fishes of Costa Rica. 2nd Ed. San José Costa Rica: Editorial de la Universidad de Costa Rica. P. 468.
De Cribroheros rhytisma is een mysterieus geval. De vis komt nml. in de Rio Sixaola (de grensrivier tussen Panama en Costa Rica) sympatrisch voor met de sterk verwante C. alfari. Waarom de vissen niet kruisen weet niemand. Blijkbaar liggen de niches zodanig ver uit elkaar dat de dieren in de natuur niet hybridiseren. Hier ligt dus nog 'n mooi stukje onderzoek te wachten. Haast lijkt echter geboden want alhoewel C. rhytisma in de IUCN- lijst nog vermeld staat als “least concern” bereiken ons ook berichten dat de soort op de rand van uitsterven staat (Don Conkel 2009). Of zijn het soms vangst-restricties waar de vangers van Don Conkel mee te maken krijgen (zie verspreiding)?. Hoe het ook zij, de kans dat de soort op de importlijsten van Europa blijft staan neemt met het jaar af. Overigens wijkt de C. alfari uit de Rio Sixaola ook af van de algemene vorm. Het lijkt er dus sterk op dat C. alfari zich in de Rio Sixaola opgesplitst heeft in twee soorten waarbij C. alfari op dit moment het algemeenst is.
Cribroheros rhytisma onderscheid zich van deze laatste voornamelijk door een grote donkere vlek op de flanken, begrenst door lichte verticale banden ('n kenmerk dat in aanleg al voorkomt bij C. alfari maar bij C. rytisma geprononceerder tot uiting komt). Lange horizontale lijnen vanuit de flanken groeperen zich in blauw-groene vlekjes en korte lijntjes in een onregelmatig patroon rond de ogen. Cribroheros rhytisma behoort tot de mooiste van het geslacht Cribroheros.
Het Sixaola-stroomgebied beslaat 2890 vierkante kilometer en strekt zich uit van de Caribische kust naar de bergachtige regio's van Talamanca in Costa Rica en Centraal Panama. Het gebied bevat een van de laatste grote stukken ongerepte bossen in Midden-Amerika, alsmede ecosystemen langs de kust zoals wetlands en mangroven. De thuisbasis van verschillende inheemse en Afro-afkomstige groepen. Het gebied heeft onlangs een flinke financiële donatie mogen ontvangen. Panama en Costa Rica worden hierbij uitgedaagd zich samen in te spannen om het gebied voor de toekomst op duurzame wijze te beheren. Behalve in genetische diversiteit scoort het bekken ook hoog in armoede.
Cribroheros rhytisma is een bentopelagische Cichlide die middelmatige tot snel stromende rivieren prefereert tussen de 40 en 60 meter boven zeeniveau.
Omnivore zandzifter die zijn voedsel van voornamelijk dierlijke oorsprong uit de bodem zeeft.
Gezien de beperkte verkrijgbaarheid aanbevelingswaardig, maar weinig over bekent. Waarschijnlijk als andere Cribroheros.
De vis is in aquaria ronduit gevoelig gebleken. Er zijn in het verleden importen geweest waarbij alle C. rhytisma's het loodje legden terwijl andere soorten uit dezelfde zending de reis probleemloos doorstonden. De dieren kunnen het best groepsgewijs in ruime bakken met een krachtige filterinstalatie gehouden worden. Vaak water verversen. Bij stip (Ichthophthirius) meteen medicatie toepassen. Water middelhard tot hard. Temp 24-26C.
Cichlasoma rhytisma, López-Sánchez, 1983
Astatheros rhytisma, Roe et al, 1997
Amphilophus rhytisma, Kullander, 2003
Astatheros rhytisma, Říčan et al, 2008
Cribroheros rhytisma, Říčan et al, 2016
