Cichlids from North and Central America

Over de auteur:

Don Conkel wordt wel gezien als de Indiana Jones van de aquariumhobby. Liefhebbers van Midden Amerikaanse Cichliden en/of zij die daar over lezen, hebben vast wel eens van hem gehoord. Zijn boek “Cichlids of North and Central America” is één van de meest geciteerde boeken binnen onze liefhebberij, althans die van Midden Amerika.

Don was op de eerste plaats kweker maar tegelijkertijd ook ondernemer en schuwde hierbij het avontuur niet. Jarenlang runde hij het familiebedrijf in Odessa Florida. Verder was hij spreker bij verenigingen en auteur van twee boeken, dit boek en een verkleinde versie welke onder dezelfde naam is uitgegeven. Daarnaast schreef Don enkele artikelen en heeft hij meegewerkt aan een (close acces) paper, Roe K.J. Et al 1997. Molecular Systematics of Middle American Cichlid Fishes and the Evolution of Trophic-Types in Cichlasoma.

Don Conkel geldt als een pionier op het gebied van Midden Amerikaanse Cichliden en was één van de eerste die, soms zelfs met gevaar voor eigen leven, het toentertijd politiek onrustige latijns Amerika bereisde. Zo heeft hij talloze soorten voor 't eerst gevangen, nagekweekt en verspreid, waaronder bijv. Herichthys bartoni (1985), Chiapaheros grammodes (1986), Rheoheros lentiginosus (1988), Rheoheros coeruleus (1989), Herichthys sp. “Poza Rica” (1990) Hierbij ging hij voortvarend te werk, runde een vang en distributiecentrum in Costa Rica en een kwekerij en exportcentrum in Florida.

Maar voordat Don met Midden Amerikanen begon, handelde hij in Afrikaanse Cichliden en zijn timing was niet verkeerd. Hij kwam in 1980 in contact met Stuart Grant die vanuit Afrika Malawi-Cichliden exporteerde. Don wist het alleenrecht voor Grant's import naar Amerika te verwerven. Afrikaanse Cichliden werden een hype en de jaren die daarop volgden hebben Don geen windeieren gelegd. Die samenwerking duurde tot 1987. Er kwam een eind aan die gouden jaren doordat, de concurrentie toenam, visgronden uitgeput raakte en ontwikkelingslanden beperkende maatregelen begonnen op te leggen.

Genoodzaakt zijn commerciële doelstellingen te herzien verschenen er nieuwe vergezichten aan de horizon. Bijna letterlijk, want Midden Amerika lag op nog geen twee uur vliegen van Don. Waarom de hele wereld afreizen als er maagdelijke visgronden aan de voordeur liggen? Don organiseerde de ene expeditie naar de andere en in korte tijd had hij, op El Salvador na, alle Midden Amerikaanse landen bereist met als resultaat, vele nieuwe Cichliden-soorten voor de aquariumhobby. Maar zoals bekend liep het commercieel gezien met de Midders niet zo hard als bij de Afrikanen en misschien moet dit boek dan ook wel gezien worden als een poging Midden Amerikaanse Cichliden bij een groter publiek positief onder de aandacht te brengen.

Inhoud:

Het boek is gepubliceerd door TFH een uitgever gespecialiseerd in huisdier-boeken. Het is Amerikaans-groot. Past bij mij net niet rechtop in de boekenkast. Bevat 191 blz van zeer dik hoogwaardig papier met meer dan 250 prachtige foto's die helaas zijn voorzien van een hoogglanslaagje waardoor de bladzijden aan elkaar kleven en het nogal kraakt als je erin bladert. Het boek leest gemakkelijk, mede dankzij de grote letters en zeer luchtige lay-out. Het boek is nog opmerkelijk up to date. Afgezien van 'n paar achterhaalde theorieën en de nomenclatuur heeft het boek nog nauwelijks in waarde ingeboet en staan er voor de liefhebber tal van interessante zaken in.

Introductie:

Een zeer lezenswaardig gedeelte waarin Don de recente geschiedenis (vanaf de jaren 60) en het verloop van de Cichliden- liefhebberij tot dan toe, vanuit zijn eigen perspectief beschrijft.

Evolutie en verspreiding:

Hier worden de verschillende theorieën over de ontstaansgeschiedenis van Midden Amerika besproken. Het grootste gedeelte van dit deel is echter weggelegd voor de vele verspreidingskaarten, aangevuld met biotoopfoto's genomen tijdens zijn vele reizen door dit gebied.

Classificatie en Habitats:

Wat de classificatie betreft loopt het boek natuurlijk flink achter. Het werd dan ook geschreven in een tijd dat de geslachten op nog geen twee handen te tellen waren. Nu kom je aan 6 handen nog tekort. “De Habitats” gaat in op het leefgebied van de Cichliden, de rivieren, meren en lagunes. Don legt uit dat de Cichliden voornamelijk bewoners zijn van het laagland en dat ze boven de 500 meter al zeldzaam worden. Maar het laagland is aan verandering onderhevig en behoord niet tot het permanente aardse landschap.

De relatie tussen mofologie en nishe:

De morfologische en fysiologische structuren van Cichliden worden bepaald door het milieu waarin ze leven. Zo hebben vissen uit de bovenlopen over het algemeen een slank gestroomlijnd lichaam aangepast aan de sterke stroming, terwijl de vissen uit het stilstaande water van Lagunes en meren meestal hoger gebouwd zijn.

Reproductie in de natuur:

Dit gedeelte beschrijft de broedzorg dat voor de meeste weinig geheimen zal bevatten, behalve misschien dat sommige rivier-Cichliden als Amphilophus en Theraps-soorten hun jongen soms samenvoegen in communes.

Aquarium management:

Bij dit gedeelte moeten we goed in ons achterhoofd houden dat het hier Amerikaanse maatstaven betreffen. In Amerika wordt de Cichliden-hobby nml. op een iets andere wijze beleeft dan in Europa. In Europa ziet men graag een mooi nagebouwd biotoop waarin de vissen natuurlijk gedrag kunnen ontplooien. maar in Amerika zijn ze, plat gezegd, meer geïnteresseerd in actie. Een zin als “De woeste wreedheid van een broedend paar is bijna ongeëvenaard en komt voort uit zelfbehoud in het natuurlijk habitat van de Cichliden. Zulks moet als zodanig gezien en geapprecieerd worden” zul je in een boek van een Europese auteur niet zo gauw aantreffen. Een koppel Thorichthys in een bak van 75 tot 100 liter, of Vieja's in bakken van 250 liter zouden hier als onverantwoord gelden en het gebruik van een zgn. “divider” (semi doorlaatbaar tussen-wandje) zou in Europa eerder gezien worden als het mislukken van agressie-management dan als een standaard-methode bij de kweek.

Bewaren, transporteren en acclimatiseren:

Een erg handig hoofdstukje voor diegene die van plan zijn zelf vissen te gaan vangen en te importeren voor aquariumdoeleinden. Er worden tal van technieken en tips gegeven voor een succesvol transport.

Beschrijving van de soorten:

De rest van het boek (100 pagina's) is gewijd aan de beschrijving van alle tot dan toe bekende soorten, rijk geïllustreerd met vaak prachtige foto's. Enkele van deze zijn in de loop der jaren controversieel gebleken waaronder A. margaritifer.

Margaritifer:

Don claimde in het Lago Péten, Guatemala de lang gezochte bijna mythische A. margaritifer te hebben gevangen. Helaas leefde het dier op zijn kwekerij in Florida niet lang genoeg om zich voort te planten. Collega's, auteurs en recescenten miskende, niet zonder enige spot, de claim van Don en wezen op de vele hybriden die uit zijn vijvers afkomstig zouden zijn. Onlangs echter heeft Don toch de erkenning gekregen die hij verdiende. In een artikel van Morgenstern werd de soort gevalideerd waarbij de foto's van Don Danko als “echt” zijn bestempeld.

En er is méér goed nieuws. We hebben nml uit betrouwbare bron vernomen dat Don momenteel bezig is met een vervolg op Cichlids of North and Central America.