Impressies van Jan Fioole in Mexico

Door: Jan Fioole

Rio Almoloya
De Rio Almoloya (ook wel Rio Grande genoemd) is één van de vele zijrivieren van de machtige Rio Quatzacoalcos. Het stroomgebied van deze rivier neemt een groot deel van de landengte van Tehuantepec in beslag en het maakt, in staatkundige zin, dus deel uit van de deelstaat Oaxaca.

De plaats waarop wij de Rio Almoloya bezochten (maart 2000) ligt ongeveer 10 km ten zuiden van het stadje Matias Romero, dat is gelegen in de bergen van de Sierra de Niltepec o Atravesada. De rivier is daar 7 tot 8 meter breed en het water is er gemiddeld 70 cm diep en kraakhelder. Op sommige plaatsen stroomde het zeer snel. De helderheid was van dien aard dat het zicht onderwater meer dan zes meter bedroeg. De foto, die genomen werd vanaf de oever, geeft daarvan een goede indruk. De bodem van deze rivier is over het algemeen zanderig en bezaaid met vele grote en kleine rolkeien. Het traject waarlangs ik deze rivier heb gevolgd, liet toch nog een diversiteit aan onderwaterlandschappen zien. Zo zag ik stroken met een effen zandbodem waarop slechts hier en daar een verdwaalde rolkei lag. Zulke stroken werden gekenmerkt door een matige stroomsnelheid. Elders vertoonde de rivierbedding een groot verval en op zulke plaatsen was de bodem bezaaid met rolkeien. Het water stroomde daar enorm snel, zelfs zo erg dat het nauwelijks mogelijk was om er overeind te blijven.

Ook waren er diverse poelvormige verbredingen die soms een diepte hadden van meer dan twee meter. De bodem daarvan bestond meestal uit een laag sediment en bladeren, hetgeen een gevolg is van het feit dat het water daar vrijwel niet stroomde. Verder lagen er hier en daar in het water gevallen bomen en takken en uitgerekend daaronder hielden zich vaak cichlidenkoppels met hun kroost op. Wat komt er aan vissen voor in de Rio Almoloya?

Cichliden "Bijvissen" Amphilophus trimaculatus Astyanax fasciatus mexicanus 'Cichlasoma' intermedium Poecilia mexicana 'Cichlasoma' salvini Poecilia sphenops Paraneetroplus bulleri Pseudoxiphophorus bimaculatus Thorichthys callolepis Poeciliopsis fasciata Thorichthys sp. "Quatzacoalcos" Poeciliopsis gracilis Vieja regani Archomenidia bolivari Vieja sp. "Quatzacoalcos" Xenatherina schultzi Agonostomus monticola Gobiomorus dormitor

'Cichlasoma' salvini Paraneetroplus bulleri

Ook hebben we een keer ‘s nachts gesnorkeld in deze rivier. We deden dat met behulp van een onderwaterlamp en toen konden we de visssen aanschouwen terwijl zij aan het slapen waren, hoewel er ook enkele rovers zijn (zoals Gobiomorus dormitor) die dan niet gaan rusten, maar die van de gelegenheid gebruik maken om op rooftocht te gaan. We konden van heel dichtbij zien hoe deze rovers hun buit verschalkten. Het was een prachtige ervaring om dat alles eens van nabij te kunnen zien!

Rio Nachional 2
De Rio Nachional 2 is gelegen in de Deelstaat Veracruz en hij mondt uit in de Golf van Mexico.

De Rio Nachional 2 was op de plek waar wij hem bezochten (maart 2000) ongeveer 10 meter breed en 80 cm. diep en hij stroomde ± 50 meter parallel aan de Rio Nachional 1. Dit riviertje was kraakhelder en stroomde matig tot snel, alnaar gelang de diepte. De bodem bestond voornamelijk uit zand en kiezels, met op sommige plekken vele zeer grote rolkeien, verder stonden er grote groepen waterplanten ( waar ik de naam niet van weet.) iets wat redelijk zeldzaam is te noemen voor een rivier in Mexico, daar dit bijna de enige rivier was waar wij waterplanten tegen gekomen zijn. In poelen kwamen we soms wel wat waterplanten tegen maar verder niet.

Dit riviertje bezat een uitzonderlijke hoge visdichtheid, wat kwamen wij zoal tegen?

Cichliden "Bijvissen" Vieja fenestrata Xiphophorus helleri Thorichthys ellioti Poecilia sphenpos Vieja fenestrata Astyanax fasciatus mexicanus Thorichthys ellioti man Rhamdia guatamalensis Sicydium spec.

Deze rivier zal me lang bij blijven, vooral omdat deze kraakhelder was en het geheel met de vele waterplanten een prachtig schouwspel vormde.

Kleine toeloper van de Rio Santo Domingo
Dit riviertje welke gelegen is in de deelstaat Chiapas, vindt zijn oorsprong ongeveer 25 km. ten zuidoosten van de plaats Tuxtla Guiterrez net voorbij het plaatsje Chiapa de Corzo. Dit riviertje is een kleine toeloper van de Rio Santo Domingo, welke op zijn beurt weer een toeloper is van de machtige Rio Grijalva.

Dit idyllisch gelegen riviertje is omgeven door palmbomen en rietstengels, helaas was er veel platgebrand toen wij het bezochten (maart 2000), dit kwam waarschijnlijk door de enorme hitte (meer dan 40°C) die er toen heerste en dan hoeft er maar een stukje glas te liggen en je krijgt spontaan brandjes. Dit kraakheldere riviertje zoals u op de bijgevoegde foto’s wel kunt zien is snelstromend en heeft een bodem welke bestaat uit zand en kiezels en op vele plaatsen bezaaid is met zeer vele kleine en grote rolkeien, welke door de felle zon totaal overwoekerd zijn door algen. Je zag dan ook dat de vele aanwezige levendbarenden zich tegoed deden aan deze malse algtapijten.

Bewoners van dit riviertje zijn o.a.; Cichliden: Vieja hartwegi en 'Cichlasoma' grammodes. Deze cichliden zijn endemisch voor dit gebied! Als bijvissen zagen we Astyanax fasciatus mexicanus, Brycon guatamalensis, Poecilia sphenops, Rhamdia guatamalensis en Profundulus spec.

V. hartwegi vrouw in fotocuvet 'C' grammodes man in fotocuvet

Toen wij dit riviertje bezochten, hadden de vele aanwezige cichliden bijna allen jongbroed en wat ons opviel al bij zeer jonge leeftijd, wij vingen van de beide soorten dan ook exemplaren welke nog geen 10 cm. lengte hadden, maar toch al voor nageslacht zorgden. Ook dit was voor mij een riviertje welke een grote indruk op me heeft achtergelaten, mede door z’n idyllische ligging.